Hendrik Satter

Hendrik Satter wordt geboren op 1 augustus 1885 in Haaften als zoon van landbouwer Johannis Satter en Willemke Overheul. Op 8 januari 11920 trouwt hij met Grada Maria. Ze krijgen zeven kinderen en wonen in Varsseveld, later op de boerderij in Sinderen. Zijn echtgenote overlijdt in 1938 als ze nog maar 45 jaar oud is.Hendrik Satter is ogenschijnlijk een “gewone” landbouwer in Sinderen maar later in de oorlog groeit zijn huis uit tot een belangrijk centrum van het verzet. Net voor de oorlog overlijdt zijn vrouw. Hij blijft achter met een groot gezin. Hendriks zoon Jo Satter moet zijn opleiding bij de KMA in Breda afbreken want hij vecht in mei 1940 met zijn legeronderdeel op de Grebbeberg tegen de Duitsers. Hij kiest voor verzet tegen de Duitsers en ook als logische voortzetting van het leger. Vader Hendrik ziet het als christenplicht en zegt: “Als dat gebeuren moet, dan moet dat maar”.Hendrik is het stabiele ankerpunt in zijn gezin. Als in april 1942 het bevel komt van de nazi-bezetters dat de Joden een Davidsster moeten dragen, is een groep strijdbare mannen in Varsseveld meteen gealarmeerd. “Er moet iets gebeuren. Nog even en alle Joden gaan eraan”, zeggen ze tegen elkaar. Het zijn Wim Helmink, Hendrik Satter, Wim Hofs van ‘t Heegt, Anne Schaap, Jo Wieberdink en onderwijzer Theo van Braak. Zij gaan in verzet en bieden hulp aan onderduikers. Al snel zijn er nog een aantal andere verzetsgroepen actief in Varsseveld. De eerste vergadering van de LO (Landelijke organisatie voor hulp aan onderduikers) Varsseveld wordt hier gehouden.Zoon Jo Satter zit diep in het verzet, heeft daar veel taken en uitgebreide landelijke contacten. Hij is een van de oprichters van het blad Trouw (om verraad tot het uiterste te beperken worden de plannen tot oprichting op diverse plaatsen besproken, dus ook in Sinderen in januari 1943). Huize Satter is vermaard om de heerlijke pannenkoeken die dochter Willemien Satter voor de verzetsgasten bakt. Jo Satter werkt in heel Gelderland en ook de noordelijke provincies voor het illegale blad Trouw en bovendien werkt hij eraan mee in het oosten van het land het verzet op te bouwen en te stimuleren. Dat doet hij per trein en per fiets. Hij slaapt in bossen en op diverse adressen. De eerste uitgave van Trouw – de zogenoemde “Oranje-bode” die uitkomt ter gelegenheid van de geboorte van Prinses Margriet – wordt gedrukt bij zijn vriend drukkerij Rutgers in Varsseveld. Om de bezetters op een dwaalspoor te brengen, wordt iedere maand van drukkerij gewisseld. Satter regelt de verspreiding van Trouw en dat moet omzichtig gebeuren. Het verzet kent elkaar via een schuilnaam. De Trouwgroep weet: als ze ons pakken, dan worden we gemarteld om namen te verraden. Ze spreken af een verhoor twee dagen vol te houden zodat hun verzetsvrienden op tijd kunnen wegkomen.De naam van huize Satter staat op een bepaald moment bij de Duitsers bekend als “het Broeinest”. Door verraad van de SD infiltrant Willy Marcus worden rond 20 april 1944 tientallen verzetslieden opgepakt in de Achterhoek. Ook Hendrik Satter wordt opgepakt en naar kamp Avegoor in Ellecom gebracht. Later wordt hij naar Vught overgebracht. Hij wordt veroordeeld tot levenslang, moet werken in de chemische fabriek Siegburg. Hij overleeft. Maar Hendrik Satter overlijdt op 16 oktober 1949 in het ziekenhuis Doetinchem aan de gevolgen van zijn tijd in het concentratiekamp. Sluiten