Antonius Sijs

Herinneringen aan mensen zakken snel weg. Ook als iemand zijn leven geeft voor de verdediging van zijn land geldt wat er in de Bijbel staat, in psalm 103: De mens- zijn dagen zijn als het gras, hij is als een bloem op het veld en verdwijnt zodra de wind hem verzengt; de plek waar hij stond, kent hem niet meer.

Anton Sijs uit Heerhugowaard stierf op 10 mei 1940. Hij was 20 jaar oud, geboren op 5 november 1919. Een vrachtwagenchauffeur, die vanwege de oorlogsdreiging tot de dienst was geroepen. Hij was gelegerd nabij de Moerdijk en was om niet na te speuren redenen in een boot terecht gekomen. Die boot werd beschoten door de binnenvallende Duitsers. Anton was de enige die werd getroffen. Dodelijk. Een jong leven, in de knop gebroken.

“Hij was de jongere broer van mijn vader, maar ik heb hem niet gekend, want ik ben pas in 1947 geboren”, vertelt zijn neef en naamgenoot Anton Sijs zo veel jaren later. “Ik weet ook niet veel van hem. Dat hij met dat bootje op patrouille was. Dat dat bootje vanuit de lucht is beschoten. Dat hij als enige is geraakt. En dat hij op het kerkhof van Strijen (Oud Beijerland) is begraven.”

“Vader praatte niet zo veel over zijn gesneuvelde broer. Opa en oma heb ik er ook nauwelijks over gehoord. Maar ik weet zeker dat ze hem niet zijn vergeten. Na de oorlog heeft mijn vader met iemand van de plaatselijke uitvaartvereniging het lichaam van oom Anton teruggehaald naar Heerhugowaard. Hij is toen hier herbegraven en mijn vader (die ook in de Meidagen van 1940 had gevochten) liep zijn graf na. Na vaders overlijden ben ik dat gaan doen. Toen het kruis, waarop zijn naam stond, verrot was, zorgde vader ervoor dat er een nieuw kruis kwam. Als de oorlog op 4 en 5 mei werd herdacht, was vader altijd ergens van de partij. Mijn ouders hadden jaren later nog contact met de koster van Strijen, die bij de begrafenis van oom Anton betrokken was geweest.”

Anton Sijs is tot op de huidige dag betrokken bij de nagedachtenis van zijn oom. “Ergens in het buurtschap van Heerhugowaard waar hij vandaan kwam, staat zijn naam met die van twee anderen op een gedenksteen. Een aantal jaren geleden ontstond het idee om foto’s van die drie mensen op het monument te plakken. Veel mensen vonden dat mooi en toen heb ik van oom Antons foto een tegeltje laten maken, dat aan het monument kon worden bevestigd. Dat wilde het kerkbestuur niet. Ik snap dat wel. Zo’n monument moet toch een beetje strak blijven. Later is aan de kerk een gedenkbord bevestigd.

Inmiddels was oom Anton nogmaals herbegraven. Zijn stoffelijk overschot rust nu op het Militair Ereveld Grebbeberg bij Rhenen. Toen ik nog vrachtwagenchauffeur was (dat vak zit nog al in onze familie) en ik was in de buurt, ging ik altijd even bij hem kijken.”

Verder zijn de herinneringen schaars. Of Anton verkering had, toen hij sneuvelde, we weten het niet. Een diploma van de tuinbouwschool, een bekeuring, gekregen in 1939 omdat hij in Dordrecht ’s morgens om half zeven te weinig rechts hield, een enkel briefje. Het zijn zeldzame herinneringen aan een leven, dat nauwelijks tot bloei was gekomen. Er is ook nog een bidprentje als getuigenis van het verdriet, dat de familie Sijs ongetwijfeld heeft gehad. “Maar over hem gepraat werd er nauwelijks. “Ik was naar hem vernoemd, vertelt zij neef. Daarom kreeg ik van oma wat meer aandacht. Ze ging altijd in het zwart gekleed. Ik heb haar niet anders dan in zwarte kleren gekend. Zo ging dat toen. Maar vertellen over haar jongste, Dat deed ze niet. Misschien kon ze het wel niet.”

Omdat vrijwel iedereen, die hem kende, inmiddels is overleden, weten we nauwelijks wat voor soort jongen Anton was. Zijn dromen, zijn ambities; ze zijn onbekend.

Later omschreef zijn luitenant hem als een goede vrachtwagenchauffeur en als een prettige jongeman. Hij voegde er aan toe, dat Anton op slag dood moest zijn geweest en dus niet had geleden. Nog weer later kwam zijn portefeuille tevoorschijn, die in de oorlogsdagen was verdwenen en die de familie anderhalf jaar later met een vriendelijk briefje van de kapitein terug ontving.

Anton Sijs vocht voor de vrijheid van zijn land en betaalde met zijn leven voor die vrijheid. Hoe weinig we ook van hem weten, alleen al omdat hij voor de vrijheid vocht, mogen we hem nooit vergeten.