Diele Jacobus Weidgraaf

(uitgesproken op 28 oktober 2015, bij struikelsteenlegging Dahliastraat 23, Assen)

In Memoriam
Diele Jacobus Weidgraaf

(01-09-1887/26-07-1942)

Diele Jacobus Weidgraaf, mijn grootvader, woonde hier op het adres Dahliastraat 23 met zijn vrouw Jantje Popken. Samen hadden ze 12 kinderen, 8 zonen en 4 dochters.

Op het moment waarop Diele van huis werd gehaald waren er nog 9 kinderen thuis woonachtig. Waarvan mijn vader Boele de oudste was.

Diele Jacobus was een zorgzame man en vader. Hij was een echte gezinsman.

Daarnaast was hij ook een sociale man, hij trok zich het lot van de zwakkeren in de samenleving erg aan, en wilde iets voor hen betekenen.

Hij had een groot rechtvaardigheidsgevoel. Vanuit die betrokkenheid was hij lid geworden van de SDAP en later van de CPN.

Diele was mede oprichter van de nu nog bestaande begrafenisvereniging “De Laatse Eer” in Assen. Hij en de medeoprichters van de vereniging waren de mening toegedaan dat ook de arbeidersklasse recht had op een billijke en waardige wijze van begraven.

Diele Jacobus was secretaris van de vereniging.

Ook op cultureel gebied was hij actief. Zo was hij o.a. betrokken bij activiteiten van Opbouw Drenthe en hield hij voordrachten.

Daarnaast was hij voorzitter van de speeltuinvereniging E.A.S. Hier om de hoek.

Maar bovenal was hij een natuurmens. Hij was vaak in het veld te vinden. Vooral in de omgeving van Loon, waar zijn ouders woonden. Mijn oom Albert, zijn 2e zoon, heeft nog een mooi gedicht over hem geschreven, met de titel “De Olde Streuper”.

Van beroep was Diele grondwerker. Als zelfstandige verrichtte hij veel werk voor o.a. de Heidemij en het Staatsbosbeheer.

Op 16 april 1941 werd hij door twee Asser politieagenten onder valse voorwendselen gevraagd om mee te komen naar het politiebureau. Hij kwam niet meer thuis. Hij werd overgebracht naar het Huis van Bewaring aan de Brink in Assen, waar hij 6 maanden verbleef tot 24 oktober 1941..

Jantje zijn vrouw (mijn oma) heeft, op de verjaardag van hun jongste kind Hennie, de jongste kinderen nog laten spelen op de Brink voor het Huis van Bewaring. Dit met het doel en de hoop dat haar man ze zou horen.

Op 24 oktober 1941 werd hij op transport gesteld naar Amersfoort. Mijn oma die op de hoogte was gebracht van dit transport heeft nog een foto laten maken van de nog in huis wonende kinderen. Deze foto heeft hij nog ontvangen en kunnen meenemen.

Op het station was Jantje aanwezig met haar kinderen, daar heeft ze nog flink geageerd tegen de op transportstelling van haar man. Met het gevolg dat een Duitse soldaat haar dreigde mee te nemen.

6 Maanden later, op 28 maart 1942 werd Diele Jacobus met 90 politieke gevangenen van Amersfoort naar het concentratiekamp Buchenwald gebracht. In het kampjournaal stond vermeld dat er 90 Schützhäftlinge waren eingeliefert.

Diele werd zoals de Duitsers het noemden “Verdacht van illegaler kommunistischer Tätigkeit”. Hij deed illegaal werk voor de partij, was betrokken bij de Noorderlicht groep Groningen en hij verspreidde de illegale bladen Het Noorderlicht en De Waarheid.

In kamp Buchenwald werd zijn gezondheid er niet beter op. Ondanks dat hij grondwerker was, zullen de onmenselijke omstandigheden hem te zwaar zijn gevallen.

Op 6 juli 1942 wordt hij met 300 zieke gevangenen van Buchenwald naar Dachau getransporteerd. Ze waren immers niet meer van nut in de steengroeve.

Hij komt op de ziekenzaal in Barak 7 terecht. Hij verbleef er maar 20 dagen.

Als gevolg van ernstige verzwakking gepaard gaande met medische experimenten overlijdt Diele in de vroege ochtend van 26 juli 1942, om 3.00 uur

8 Dagen later , op 3 augustus 1942 werd Jantje in kennis gesteld van het overlijden van haar man. Haar werd medegedeeld dat ze tegen betaling van 85 pfenning of 75 cent de overlijdensacte kon opvragen bij het kamp Dachau. “Hoe Gründlich kan het zijn”.

Op 28 augustus 1942 werd aan Jantje medegedeeld dat zij zich de eerstvolgende maandag om 9.00 uur moest melden in het Scholtenhuis in Groningen waar ze de kleren van haar man in ontvangst kon nemen. Zij diende daarvoor een koffer mee te nemen.

Bij zijn teruggekomen kleding zat zijn zwarte duffelse jas. Deze is later nog vermaakt door zijn zoon Harm, die kleermaker was bij Frans van Buuren op de Nieuwe Huizen.

De jas is nog verscheidene jaren gedragen door de jongens van Diele. O.a. mijn vader.

Diele Jacobus Weidgraaf, een uniek mens, werd 54 jaar oud.

We zullen hem altijd blijven herinneren.

Nooit vergeten, zoals zijn zoon Albert zegt in het laatste couplet in het gedicht “De olde Streuper”.

“Veul jaoren bint nou al veurbij gaon.

Je bent er al lange niet meer ……

Maor as ik deur t’veld nog ies kuier,

Dan zie’k in gedachten jou weer.

Zo aj daor dan leup’n op de heide,

Al was ’t soms ok gloepend kold,

Vergeet ik joe nooit van mien leven,

Al wor ik ok hondert jaor old.”

Assen, 28 oktober 2015.

Harrie (Hartog) Weidgraaf