Johannes Petrus Groen

Als soldaat bij het 5e Regiment Infanterie moest Jo Groen zich op 17 juni 1943 melden in het Wehrmachtslager in Amersfoort. Hij had geen kans gezien om onder te duiken, of zich zelf een zogenaamde "Blauwe Ausweiss" te verschaffen die hem zou vrijstellen van krijgsgevangenschap. Na een kort verblijf in Amersfoort vertrok hij in een groep van 673 Nederlanders naar Stalag XI-a Altengrabow, waar hij op 20 juni 1943 aankwam en werd geregistreerd als krijgsgevangene nummer 107790. Ondanks de buitengewoon slechte verzorging en het slechte voedsel ging hij niet in op de mogelijkheid om naar een Arbeitskommando te gaan. Hij werd op 4 juli 1943 overgeplaatst naar het krijgsgevangenenkamp Stalag IV-b Mühlberg ad Elbe. Daar is hij niet lang gebleven. Op 6 augustus 1943, werd hij administratief over geplaatst naar Stalag IV-g Oschatz. Dit was echter een zogenaamd Schattenlager, een kamp dat hoofdzakelijk administratieve taken uitvoerde zoals het doorsturen van post en pakketten. Jo Groen heeft dit Stalag dus nooit gezien, maar werd direct doorgestuurd naar een Arbeitskommando dat onder Stalag IV-g Oschatz ressorteerde. De post die hij vanuit zijn Arbeitskommando naar huis verstuurde droeg steeds wel een controlestempel van Stalag IV-g Oschatz. Jo Groen eerst tewerkgesteld bij boeren in het Arbeitskommando te Pappendorf (zijn brieven vermelden als postnummer nr. 258). Na afloop van het oogstseizoen is hij op 21 november 1943 overgeplaatst naar het Arbeitskommando van HASAG in Leipzig. Het bedrijf van HASAG vervaardigde munitie en wapens. Het betrof dus oorlogsindustrie en dit soort werk was voor krijgsgevangen Nederlanders onder de Conventie van Genève niet toegestaan. De aanhoudende protesten van de Nederlanders hadden echter geen enkele uitwerking. De omstandigheden bij HASAG waren buitengewoon slecht. Het recent gepubliceerde boek van Stef Beumkes (2019) "Wij moesten naar Duitsland 1942-1945 HASAG" geeft hierover veel achtergrondinformatie. De fabriek vormde vanwege de oorlogsproductie tevens het doelwit van meerdere bombardementen door de geallieerden. Jo Groen belandde meerdere malen in een Lazarett en keerde even zo vaak terug naar de HASAG.Toen de fabriek in februari 1945 dankzij die bombardementen vrijwel stil kwam te liggen, werden de Nederlandse krijgsgevangenen ingezet bij het ruimen van puin in de binnenstad van Leipzig. Hierbij kwam op 6 april 1945 een groep Nederlandse krijgsgevangenen te werken in de buurt van het Bayerischer Bahnhof. Bij een luchtalarm vluchtte de groep in een schuilkelder op de hoek van Liebigstrasse en Nürnbergerstrasse 55-57. Het gebouw van het Farmakologische Instituut, waar de schuilkelder zich onder bevond werd bij het bombardement getroffen en zakte in elkaar, waardoor de meeste mensen in de kelder om het leven kwamen. Jo Groen behoorde tot de slachtoffers. Jo Groen werd samen met de groep die omkwam aan de Nürnbergerstrasse 55-57, begraven op Ostfriedhof in vak X9 graf L18.De namen van de omgekomen Nederlanders: 1. Dik Bos (kgf. 106312), 2. Johannes George ten Bosch (kgf 271639), 3. Reindert van Dijk (kgf. 98512), 4. Johannes Petrus (Jo) Groen (kgf. 107790), 5. A.J. (Nol) Hagendoorn (kgf. 106084), 6. Klaas Ketting (kgf. 97281), 7. Haijo Kuilman (kgf. 98534), 8. Gerard Meevers Scholte (kgf. 105701), 9. H.A. Minnema (kgf. 271627), 10. Jan Platteel (kgf. 106260), 11. Leo Pleeging (kgf. 98462), 12. Nanno Pul (kgf. 98532). 13. v.d. Broek (onbekend als kgf. en onbekend bij Oorlogsgraven Stichting, dus mogelijk civiele arbeider), 14. v. Heusden (onbekend als kgf. en onbekend bij Oorlogsgraven Stichting, dus mogelijk civiele arbeider), 15. C.Th. de Leur (civiele arbeider en omgekomen aan de Kaiser Maximilianstrasse 29 te leipzig).Ten minste 10 mensen van andere nationaliteiten kwam hier eveneens om het leven (bron Gedenk- und Totenbuch Leipzig): 1. Eugene Anthimon (civiele arbeider, Fransman, geboren 24-2-1918 te Noe Blanche), 2. Pawel Charikow (dwangarbeider, Rus, geboren 1905), 3. Antoni Kozdrowski (dwangarbeider, Pool, geboren 24-2-1911 te Bargez), 4. Nikolaj Lopuszanski (dwangarbeider, Ukraïner, geboren 2-5-1912 te Browari), 5. Josef Rudzits (civiele arbeider, Rus, geboren 14-2-1902 Letland), 6. Julio Satori of Sartori (civiel arbeider, Italiaan, geboren 5-9-1901 te Roana / Vicenza), 7. Wladyslaw Siwinski (dwangarbeider, Pool, geboren 1901 te Lodz), 8. Marian Sobotkiewicz (dwangarbeidster, Poolse, geboren 15-12-1916 te Korschowa), 9. Onbekende man. 10. Onbekende man.Enkele dagen na het noodlottige voorval werd Leipzig door de Amerikanen bevrijd.Bron: E. van der Most, "Personalkarte III, Nederlandse krijgsgevangenen in Duitsland 1943-1945 en hun Arbeitskommando's", uitgave in eigen beheer, Gouda 2018 Sluiten